Çoğumuz bu kişiyi tanımayız bilmeyiz ancak dünya füzeciliğinin babası olarak kabul ediliyor ve günümüzde “Roketsan” füze-roket alanında yaptığı çalışmalar ve elde ettiği başarılarla, ülkemizde bu gururu yaşatmaya devam ediyor.
Evet, Lagari Hasan Çelebi hakkında bildiklerimiz, sadece Evliya Çelebi’nin Seyahatnanesi’nde yazdıkları ve anlattıklarına dayanıyor.
Kendisi: 17’nci yüzyılda Sultan 4’ncü Murat döneminde yaşamıştır. Zayıf olması nedeniyle “Lagari” diye anılır.
1633 yılında, 4’ncü Murat’ın kızı Kaya Sultan’ın yaş gününde: onun onuruna uçuşunu gerçekleştirmiştir. Bu uçuşta: kendi icat ettiği 50 okka yani 64 kg barut dolu 7 fişekli bir roket yapmış ve arkadaşlarının ateşlediği 27 metre uzunluğundaki bu roketle, Sarayburnu açıklarından, Padişahın huzurunda gökyüzüne havalanmıştır. Uçuşa çıkmadan önce, Padişah’a hitaben “Padişahım seni hudaya ısmarladım, İsa Peygamber ile konuşmaya gidiyorum” der.
Roket, barutunun bitmesi üzerine aşağıya düşmeye başlamış, Hasan Çelebi, buna karşı önlemini almış, ellerindeki kartal kanatlarını açarak, Sinanpaşa köşkü açıklarında denize sağ olarak inmeyi başarmıştır. Oradan yüzerek Padişah’ın huzuruna gelmiş “Padişahım, İsa peygamber sana selam etti” diyerek şaka yapmıştır. Hasan Çelebinin yaklaşık 300 metre kadar havalandığı ve 20 saniye boyunca havada kaldığı tahmin edilmektedir.
Bu başarısı nedeniyle bugünkü füzeciliğin babası kabul edilir.
Sultan 4’ncü Murat: Hezarfen Ahmet Çelebi’den sonra, bu başarılı uçuşu yapan Hasan Çelebi’yi ödüllendirir, kendisini “Sipahi” yapar.
Ancak: Şeyhülislam ve çevresi, ard arda gelen bu başarılardan endişe duyar ve Padişah nezdinde yaptıkları girişimler sonucunda, zamanın bu büyük ve değerli bilim adamı: Sultan 4’ncü Murat tarafından Kırım’a sürgün edilir, Kırım’da Selamet Giray Han’ın yanına gider ve yine Kırım’da ölür. Ancak, takip eden dönemde, Ahmet Çelebi çalışmalarını sürdürür ve çok sonraki tarihlerde ilk modern roket çalışmaları da Kırım yani Ukrayna’da başlamıştır.
Evet, bu olay sadece mübalağalı yazılar yazmayı seven Evliya Çelebi tarafından yazılmış, başkaca bir Osmanlı belgesinde geçmez. Ancak aradan yıllar geçtikten sonra Norveç Havacılık Müzesi Müdürü Roffavik tarafından yazılan bir yazı ile konu yine gündeme gelmiştir. Roffavik, ABD de yayınlanan “Weekly World News” isimli dergiye yazdığı bir yazıda “dünyada ilk insanlı uzay uçuşunu Hasan Çelebi isimli bir Osmanlı Türk’ünün yaptığını yazar. Dergiye göre: Hasan Çelebi, barutla çalışan iki katlı roketi 1633 yılında ateşleyerek gökyüzüne doğru 2.5 km yükselmiş ve sonra denize düşmüştür. Roffavik’e göre: Hasan Çelebi’nin roketinde, ana motorun çevresinde, altı küçük motor daha vardı ve bu küçük motorlar, roketi havaya yükselten ilk kademeyi oluşturuyordu. İlk kademede bulunan bu roketlerin yakıtı bittiğinde ise, ikinci kademeyi oluşturan ve daha büyük olan ana motor devreye girdi ve roketin daha da yükselmesi sağlandı. ABD’deki Smithsonian Enstitüsü Uzay Araştırmaları Bölüm Başkanı Frank Winter’de, bunu doğrular ve “Türk roket adamı Hasan Çelebi’nin 1633 yılındaki denemesi, şimdiye kadar kayıtlara geçen ilk insanlı uçuş denemesi” der.
